თავდაცვის მდივნის, პატივცემული კასპარ უ. უაინბერგერის მიერ ეროვნულ პრეს-კლუბში წარმოსათქმელად მომზადებული სიტყვა, ვაშინგტონი, კოლუმბიის ოლქი.
ოთხშაბათი, 28 ნოემბერი, 1984 წელი
"გმადლობთ მოწვევისთვის, რათა დღეს აქ ვიმყოფებოდე ეროვნული პრეს-კლუბის წევრებთან ერთად — ჯგუფთან, რომელიც უაღრესად მნიშვნელოვანია ჩვენი ეროვნული უსაფრთხოებისთვის. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ მთავარი აზრი, რომლის ხაზგასმასაც ჩემს დღევანდელ გამოსვლაში ვაპირებ, არის ის, რომ წარმატებული დემოკრატიის ყველაზე კრიტიკული ელემენტი — ჩვენი ძირითადი მიზნების გარშემო არსებული მხარდაჭერისა და თანხმობის მტკიცე კონსენსუსია. პოლიტიკა, რომელიც იმის მკაფიო გააზრების გარეშე ყალიბდება, თუ რისი მიღწევა გვსურს, ვერასდროს იმუშავებს. და თქვენ ეხმარებით ჩვენს მოქალაქეებს ამ გააზრების ჩამოყალიბებაში.
იმ მრავალ პოლიტიკურ საკითხს შორის, რომლის გაგებასაც ჩვენი მოქალაქეები იმსახურებენ — და რაც სჭირდებათ კიდეც — არცერთი არ არის ისე მნიშვნელოვანი, როგორც ის, რაც ჩვენს დღევანდელ თემას უკავშირდება: სამხედრო ძალის გამოყენება. შეკავების პოლიტიკა (Deterrence) მხოლოდ იმ შემთხვევაში იმუშავებს, თუ საბჭოთა კავშირს ეცოდინება ჩვენი მტკიცე ერთგულება მშვიდობის შენარჩუნებისადმი... და მხოლოდ კარგად ინფორმირებული საზოგადოებისგან შეგვიძლია მოველოდეთ იმ ეროვნულ ნებასა და ერთგულებას.
ამიტომ, დღეს მსურს თქვენთან ერთად განვიხილო ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი მშვიდობის შენარჩუნების საქმეში: რა გარემოებებში და რა საშუალებებით იღებს ჩვენნაირი დიდი დემოკრატია მტკივნეულ გადაწყვეტილებას, რომ სამხედრო ძალის გამოყენება აუცილებელია ჩვენი ინტერესების დასაცავად ან ჩვენი ეროვნული პოლიტიკის გასატარებლად?
ეროვნულ ძლიერებას მრავალი კომპონენტი აქვს; ზოგიერთი მატერიალურია, როგორიცაა ეკონომიკური სიმდიდრე ან ტექნოლოგიური უპირატესობა. სხვა კომპონენტები არამატერიალურია — როგორიცაა მორალური ძალა ან მტკიცე ეროვნული ნება. სამხედრო ძალები, როდესაც ისინი ძლიერი, ბრძოლისუნარიანი და თანამედროვეა, ერის ძლიერების სოლიდურ — და მატერიალურ — დამატებას წარმოადგენს. როდესაც არამატერიალური ეროვნული ნება და ეს ძალები ერთ ინსტრუმენტად იქცევა, მხოლოდ მაშინ ხდება ეროვნული ძლიერება ეფექტიანი.
დღევანდელ მსოფლიოში ზღვარი მშვიდობასა და ომს შორის იმაზე ნაკლებად მკვეთრია, ვიდრე ოდესმე ჩვენს ისტორიაში. როდესაც ჯორჯ ვაშინგტონმა თავის გამოსამშვიდობებელ მიმართვაში გაგვაფრთხილა, როგორც ახალი დემოკრატია, თავი აგვერიდებინა საგარეო ჩართულობებისგან (entanglements), მაშინ ევროპა ჰორიზონტს მიღმა, ზღვით 2-3 თვის სავალზე იყო. შეერთებულ შტატებს ოკეანეების სიგანე იცავდა. ახლა კი, ამ ბირთვულ ეპოქაში, ჩვენ დროს თვეებით კი არა, წუთებით ვზომავთ.
გვაქვს რა გაცნობიერებული ნებისმიერი არასწორი ნაბიჯის შედეგები და ამავდროულად დარწმუნებულნი ვართ რა იმ თავისუფლების ძვირფას ღირებულებაში, რომლითაც ვსარგებლობთ, ჩვენ ვცდილობთ თავიდან ავიცილოთ კონფლიქტი, თუმცა ვინარჩუნებთ ძლიერ თავდაცვას. ჩვენი პოლიტიკა ყოველთვის იყო თავდაუზოგავი შრომა მშვიდობისთვის, მაგრამ მზადყოფნა, თუკი ომი დაიწყება. მიუხედავად ამისა, იმდენად ბუნდოვანი გახდა ზღვარი ღია კონფლიქტსა და ნახევრად ფარულ მტრულ ქმედებებს შორის, რომ ჩვენ ვერ ვიწინასწარმეტყველებთ დამაჯერებლად, სად, როდის, როგორ ან რა მიმართულებით შეიძლება მოხდეს აგრესია. ჩვენ ნებისმიერ მომენტში მზად უნდა ვიყოთ, გავუმკლავდეთ საფრთხეებს, დაწყებული იზოლირებული ტერორისტული აქტებითა და პარტიზანული მოქმედებებით, დამთავრებული სრულმასშტაბიანი სამხედრო კონფრონტაციით.
ალექსანდრე ჰამილტონი „ფედერალისტურ წერილებში“ წერდა, რომ შეუძლებელია განჭვრიტო ან განსაზღვრო ეროვნული საჭიროებების მასშტაბი და მრავალფეროვნება, ან იმ შესაბამისი საშუალებების მასშტაბი და მრავალფეროვნება, რომლებიც შეიძლება მათ დასაკმაყოფილებლად გახდეს საჭირო. თუ ეს მაშინ იყო ჭეშმარიტი, რამდენად უფრო ჭეშმარიტია ის დღეს, როდესაც მზად უნდა ვიყოთ განვიხილოთ საშუალებები ისეთ სერიოზულ არაპირდაპირ გამოწვევებთან გასამკლავებლად, როგორიცაა პროქსი ომები და ინდივიდუალური ტერორისტული აქტები. და რამდენად უფრო მნიშვნელოვანია ეს ახლა, თუ გავითვალისწინებთ კონფლიქტის შეკავების წარუმატებლობის შედეგებს მის ყველაზე დაბალ დონეზე. მიუხედავად იმისა, რომ ტერიტორიის დასაცავად სამხედრო ძალის გამოყენება არასდროს დამდგარა კითხვის ნიშნის ქვეშ, როდესაც დემოკრატიას თავს ესხმოდნენ და მის გადარჩენას საფრთხე ემუქრებოდა, დემოკრატიების უმეტესობამ უარყო ძალის ცალმხრივი აგრესიული გამოყენება სხვა ერების დასაპყრობად ან დასამორჩილებლად. ის, თუ რა დონემდეა ძალის გამოყენება მისაღები, გადაუჭრელი რჩება მრავალი სხვა სიტუაციისთვის, რომლებიც თავდაცვითი და აგრესიული ძალის გამოყენების ამ უკიდურესობებს შორის ექცევა.
მაშასადამე, ჩვენ აღმოვჩნდით თანამედროვე პარადოქსის პირისპირ: მშვიდობისთვის ყველაზე სავარაუდო გამოწვევა — ე.წ. „რუხი ზონის კონფლიქტები“ — სწორედ ის ყველაზე რთული გამოწვევებია, რომლებზეც დემოკრატიას რეაგირება უწევს. და მაინც, მაშინ როცა დღევანდელი გამოწვევების წყარო და ბუნება გაურკვეველია, ჩვენი პასუხი უნდა იყოს მკაფიო და გასაგები. სანამ არ ვიქნებით დარწმუნებულნი, რომ ძალის გამოყენება სასიცოცხლოდ აუცილებელია, ჩვენ ვდგავართ რისკის წინაშე, რომ არ გვეყოფა ეროვნული ნება საჭირო რესურსების გამოსაყენებლად.
რადგან ჩვენ საფრთხეების მთელი სპექტრის წინაშე ვდგავართ — დაწყებული ფარული აგრესიით, ტერორიზმითა და ძირგამომთხრელი საქმიანობით, დამთავრებული ღია დაშინებითა და უხეში ძალის გამოყენებით — ჩვენი რეაგირების შესაბამისი დონის შერჩევა რთულია. „მოქნილი რეაგირება“ (Flexible response) არ ნიშნავს, რომ ნებისმიერი რეაგირებაა შესაბამისი. მაგრამ როგორც კი მიღებულია გადაწყვეტილება ძალის გარკვეული დოზით გამოყენების შესახებ და მიზანი დაკონკრეტებულია, ჩვენს მთავრობას უნდა ჰქონდეს მკაფიო მანდატი, აღასრულოს და განაგრძოს ამ გადაწყვეტილების აღსრულება მანამ, სანამ მიზანი არ იქნება მიღწეული. ამის მიღწევაც რთული აღმოჩნდა.
საკითხი იმის შესახებ, თუ ხელისუფლების რომელ შტოს აქვს უფლებამოსილება განსაზღვროს ეს მანდატი და მიიღოს გადაწყვეტილებები ძალის გამოყენების შესახებ, დღეს მწვავე დავის საგანია. 1970-იანი წლებიდან მოყოლებული, კონგრესმა მოითხოვა და იკისრა გაცილებით უფრო აქტიური როლი საგარეო პოლიტიკის შემუშავებასა და საზღვარგარეთ სამხედრო ძალების გამოყენების შესახებ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, ვიდრე ეს მანამდე მიიჩნეოდა მიზანშეწონილად და პრაქტიკულად. შედეგად, გადაწყვეტილების მიღების უფლებამოსილების ცენტრალიზაცია აღმასრულებელ ხელისუფლებაში საკანონმდებლო ხელისუფლების მიერ კომპრომეტირებულ იქნა იმ დონემდე, რომ ეს აქტიურად უშლის ხელს აღნიშნულ პროცესს. ამავდროულად, კონგრესის მხრიდან არ მომხდარა პასუხისმგებლობის შესაბამისი გაზიარება სამხედრო ძალების გამოყენებასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების შედეგებზე.
და მაინც, გადაწყვეტილებების შედეგი იმის შესახებ, თუ გამოიყენო თუ არა — და როდის — და რა ხარისხით — საბრძოლო ძალები საზღვარგარეთ, არასდროს ყოფილა იმაზე მნიშვნელოვანი, ვიდრე დღეს არის. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ არ ვცდილობთ მსოფლიოს ყველა კონფლიქტის შეკავებას ან მოგვარებას, უნდა ვაღიაროთ, რომ როგორც დიდი ძალის (major power) მქონე სახელმწიფოს, ჩვენი პასუხისმგებლობები და ინტერესები ახლა ისეთი მასშტაბისაა, რომ ცოტაა ისეთი პრობლემური რეგიონი, რომლის უგულებელყოფის ფუფუნებაც გვაქვს. ამიტომ, ჩვენ მზად უნდა ვიყოთ გავუმკლავდეთ შესაძლებლობათა მთელ რიგს, კრიზისების სპექტრს — დაწყებული ლოკალური ამბოხებით, დამთავრებული გლობალური კონფლიქტით. რა თქმა უნდა, ჩვენ ვამჯობინებთ ნებისმიერი კონფლიქტის შეზღუდვას მისივე ადრეულ სტადიაზე, მის შეკავებასა და კონტროლს — მაგრამ ამისათვის ჩვენი სამხედრო ძალები უნდა განლაგდნენ დროულად და იყვნენ სრულად უზრუნველყოფილნი და მომზადებულნი მანამ, სანამ ისინი ბრძოლაში ჩაებმებიან, რადგან ამ რთული გადაწყვეტილებებიდან ბევრი უკიდურესად სწრაფად უნდა იქნას მიღებული.
ზოგიერთი ეროვნულ ასპარეზზე ფიქრობს, რომ მათ შეუძლიათ ყოველთვის აარიდონ თავი რთული გადაწყვეტილებების მიღებას. ზოგიერთი საერთოდ უარყოფს კითხვას იმის შესახებ, შეიძლება თუ არა ოდესმე რაიმე ძალის გამოყენება საზღვარგარეთ. მათ სურთ თავი აარიდონ რთულ საკითხთან შეჭიდებას, რადგან, მიუხედავად მათი მიზნის შენიღბვისა ჭკვიანური რიტორიკით, ეს ხალხი რეალურად ქადაგებს პირველი მსოფლიო ომის შემდგომ იზოლაციონიზმთან დაბრუნებას. თუმცა მათ შეიძლება პრინციპის დონეზე ამტკიცონ, რომ სამხედრო ძალას აქვს როლი საგარეო პოლიტიკაში, ისინი არასდროს არიან მზად დაასახელონ გარემოება ან ადგილი, სადაც ის უნდა იქნას გამოყენებული.
მეორე მხრივ, ზოგიერთი თეორეტიკოსი ამტკიცებს, რომ სამხედრო ძალის გამოყენება ნებისმიერ კრიზისში შეიძლება. ძალის გამოყენების ზოგიერთი ასეთი მომხრე მონდომებით ქადაგებს მის გამოყენებას შეზღუდული რაოდენობითაც კი, მხოლოდ იმიტომ, რომ მათ სჯერათ, რომ თუ სადმე ნებისმიერი ზომის ამერიკული ძალა იქნება წარმოდგენილი, ისინი როგორღაც მოაგვარებენ პრობლემას.
ამ ორი უკიდურესობიდან არცერთი არ გვთავაზობს რაიმე მდგრად ან დამაკმაყოფილებელ გამოსავალს. პირველი — გადაჭარბებული თავშეკავება — საბოლოოდ მიგვიყვანს საერთაშორისო მოვლენებიდან გამოსვლამდე, რომლებიც თავისუფალი ერებისგან მოითხოვს საკუთარი ინტერესების დაცვას ძალის აგრესიული გამოყენებისგან. ამით ჩვენ უარს ვიტყოდით ჩვენს პასუხისმგებლობებზე, როგორც თავისუფალი სამყაროს ლიდერი — პასუხისმგებლობებზე, რომლებიც მეტ-ნაკლებად თავს დაგვატყდა მეორე მსოფლიო ომის კვალდაკვალ — ომისა, რომლის შესაკავებლადაც, სხვათა შორის, იზოლაციონიზმმა ვერაფერი გააკეთა. ეს არის პასუხისმგებლობები, რომლებიც ჩვენ უნდა შევასრულოთ, თუკი არ გვსურს, რომ საბჭოთა კავშირმა განაგრძოს თავისი გავლენის დაუბრკოლებელი გაფართოება მთელ მსოფლიოში. საერთაშორისო სისტემაში, რომელიც ეფუძნება ერებს შორის ურთიერთდამოკიდებულებას და მეგობრებს შორის ალიანსებს, მკაცრი იზოლაციონიზმი შეერთებულ შტატებს სწრაფად მიიყვანდა გაცილებით საშიშ სიტუაციამდე: ჩვენ დავრჩებოდით მოკავშირეების გარეშე და აღმოვჩნდებოდით მრავალი მტრულად განწყობილი ან გულგრილი ერის პირისპირ.
მეორე ალტერნატივა — ჩვენი ძალების გამოყენება თითქმის განურჩევლად და როგორც ჩვენი დიპლომატიური ძალისხმევის რეგულარული და ჩვეული ნაწილი — აუცილებლად გადაგვჩეხავდა იმგვარ შიდა არეულობაში, რაც ვიეტნამის ომის დროს გამოვცადეთ, იმ მიზნის მიღწევის გარეშე, რისთვისაც ჩვენი ძალები გავგზავნეთ. ასეთმა პოლიტიკამ შეიძლება ძალიანაც დაარღვიოს ჩვენი საზოგადოების ქსოვილი და საფრთხე შეუქმნას წარმატებული დემოკრატიის ყველაზე კრიტიკულ ელემენტს: მტკიცე კონსენსუსს ჩვენი ძირითადი მიზნების მხარდაჭერასა და შეთანხმებაზე.
პოლიტიკა, რომელიც ჩამოყალიბებულია იმის მკაფიო გააზრების გარეშე, თუ რისი მიღწევა გვსურს, ასევე დაიმსახურებდა ჩვენი ჯარისკაცების აგდებულ დამოკიდებულებას, რომლებსაც ექნებოდათ სრულიად გასაგები წინააღმდეგობა იმასთან დაკავშირებით, რომ მათ იყენებენ — სიტყვის სრული მნიშვნელობით — ზერელედ და სრული მხარდაჭერის განზრახვის გარეშე. საბოლოო ჯამში, ეს კურსი შეამცირებდა მათ საბრძოლო სულისკვეთებასა და ეფექტიანობას იმ ბრძოლებში, რომლებიც აუცილებლად უნდა მოვიგოთ. და თუ სამხედროები უნდობლობას გამოუცხადებენ სამოქალაქო ხელმძღვანელობას, რეკრუტირება შემცირდება და ვშიშობ, სრულად საკონტრაქტო სისტემის (all-volunteer system) აღსასრული დაგვიდგება, რაც მოითხოვს სავალდებულო გაწვევაზე დაბრუნებას და დათესავს იმ არეულობისა და უკმაყოფილების მარცვლებს, რომლებმაც ასე შეძრა ქვეყანა 60-იან წლებში.
ჩვენ ახლა აღვადგინეთ მაღალი საბრძოლო სულისკვეთება და სიამაყე უნიფორმის მიმართ ყველა სამხედრო სამსახურში. სრულად საკონტრაქტო სისტემა სანახაობრივად კარგად მუშაობს. ნუთუ მზად ვართ გავწიროთ ის, რის დასაბრუნებლადაც ასე თავდაუზოგავად ვიბრძოდით?
ამერიკის სამხედრო შეკავების გაძლიერების პროგრესის შენარჩუნებაში ჩვენ რთული გამოწვევების წინაშე ვდგავართ. რადგან ჩვენ შევედით ეპოქაში, სადაც გამყოფი ხაზები მშვიდობასა და ომს შორის ნაკლებად მკვეთრია, მტრის ვინაობა კი — გაცილებით ნაკლებად ნათელი. პირველ და მეორე მსოფლიო ომებში ჩვენ არა მხოლოდ ვიცოდით ვინ იყვნენ ჩვენი მტრები, არამედ ვიზიარებდით მკაფიო განცდას, თუ რატომ იყო ჩვენი მტრების მიერ გაცხადებული პრინციპები უღირსი.
ვინაიდან ეს ორი ომი საფრთხეს უქმნიდა ჩვენს, როგორც თავისუფალი ერის გადარჩენას და ჩვენი მოკავშირეების გადარჩენას, ეს იყო ტოტალური ომები, რომლებიც მოიცავდა ჩვენი საზოგადოების ყველა ასპექტს. წარმოების ყველა საშუალება, მთელი ჩვენი რესურსი გამარჯვებას ხმარდებოდა. ჩვენს პოლიტიკას ჰქონდა ჩვენი ხალხის დიდი უმრავლესობის უპირობო მხარდაჭერა. მართლაც, პირველი და მეორე მსოფლიო ომები ჩვენი მტრების უპირობო კაპიტულაციით დასრულდა... ეს იყო ერთადერთი მისაღები დასასრული, როდესაც ალტერნატივას ჩვენი თავისუფლების დაკარგვა წარმოადგენდა.
მაგრამ მეორე მსოფლიო ომის კვალდაკვალ, ჩვენ შევეჯახეთ ომის წარმოების უფრო დახვეწილ ფორმას — ომს, რომელშიც, ხშირ შემთხვევაში, მტრის სახე ნიღბით იყო დაფარული. ტერიტორიული ექსპანსიონიზმი შეიძლებოდა განხორციელებულიყო ირიბად, პროქსი ძალების მიერ, სუროგატი ძალების გამოყენებით, რომლებსაც შორიდან ეხმარებოდნენ და რჩევებს აძლევდნენ. ზოგიერთი კონფლიქტი „ეროვნული განთავისუფლების“ სახელით ხდებოდა, მაგრამ გაცილებით ხშირად იდეოლოგია ან რელიგია წარმოადგენდა ნაპერწკალს აალებისთვის.
ჩვენს მოწინააღმდეგეებს ასევე შეუძლიათ ისარგებლონ ჩვენი ღია საზოგადოებით, სიტყვისა და აზრის თავისუფლებით, რათა გამოიყენონ საგანგაშო რიტორიკა და დეზინფორმაცია ჩვენი მიზნის ერთიანობის გასახლეჩად და დასარღვევად. მიუხედავად იმისა, რომ ისინი ვერასდროს გაბედავდნენ ასეთი თავისუფლებების მიცემას საკუთარი ხალხისთვის, ისინი სწრაფად იყენებენ ჩვენსას, აწარმოებენ რა ერთდროულ სამხედრო და პროპაგანდისტულ კამპანიებს თავიანთი მიზნების მისაღწევად.
მათ ესმით, რომ თუ შეძლებენ ჩვენი ეროვნული ნების გახლეჩას შინ, საზღვარგარეთ ჩვენი ძალების დამარცხება საჭირო აღარ იქნება. ამრიგად, საკითხების აგრესიული ტერმინებით წარმოჩენით, ისინი მიზნად ისახავენ დასავლელი ლიდერების და მოქალაქეების დაშინებას, გვაგულიანებენ რა, მივიღოთ დამთმობი პოზიციები მათ სასარგებლოდ. ამავდროულად, ისინი დაცულნი რჩებიან საზოგადოებრივი აზრის ძალისგან თავიანთ ქვეყნებში, რადგან საზოგადოებრივი აზრი იქ უბრალოდ აკრძალულია და არ არსებობს.
ჩვენი თავისუფლება წარმოადგენს როგორც გამოწვევას, ისე შესაძლებლობას. მართალია, რომ დემოკრატიული ერები, სანამ მათ ხალხის მხარდაჭერა არ ექნებათ, კონფლიქტში გარდაუვალად არახელსაყრელ მდგომარეობაში არიან. მაგრამ როდესაც მათ აქვთ ეს მხარდაჭერა, მათი დამარცხება შეუძლებელია. რადგან დემოკრატიებს აქვთ ძალა, გაუგზავნონ დამაჯერებელი გზავნილი როგორც მეგობარს, ისე მტერს, თავიანთი მოქალაქეების ხმის მიცემით. და ამერიკელმა ხალხმა გაგზავნა ასეთი სიგნალი ძლიერი მთავარსარდლის ხელახლა არჩევით. მათ იციან, რომ პრეზიდენტი რეიგანი მზადაა აიღოს პასუხისმგებლობა თავის ქმედებებზე და შეუძლია გაგვიძღვეს ამ რთულ დროში იმის მოთხოვნით, რომ აღვიდგინოთ როგორც ჩვენი სამხედრო, ისე ეკონომიკური სიძლიერე.
დღევანდელ მსოფლიოში, სადაც წუთებს აქვს მნიშვნელობა, ასეთი გადამწყვეტი ლიდერობა იმაზე მნიშვნელოვანია, ვიდრე ოდესმე. მიუხედავად იმისა, კონფლიქტები შეზღუდულია თუ საფრთხეები ბუნდოვანია, ჩვენ უნდა შეგვეძლოს სწრაფად განვსაზღვროთ, ახდენენ თუ არა ეს საფრთხეები და კონფლიქტები გავლენას შეერთებული შტატებისა და ჩვენი მოკავშირეების სასიცოცხლო ინტერესებზე... და შემდეგ მოვახდინოთ სათანადო რეაგირება.
ეს საფრთხეები შეიძლება არ გულისხმობდეს მყისიერ, პირდაპირ თავდასხმას ჩვენს ტერიტორიაზე და ჩვენი პასუხი შეიძლება არ საჭიროებდეს ჩვენი სამშობლოს მყისიერ ან პირდაპირ დაცვას. მაგრამ როდესაც სასწორზე დევს ჩვენი და ჩვენი მოკავშირეების სასიცოცხლო ეროვნული ინტერესები, ჩვენ არ შეგვიძლია უგულებელვყოთ ჩვენი უსაფრთხოება ან მივატოვოთ მოკავშირეები.
ამავდროულად, უახლესმა ისტორიამ დაადასტურა, რომ ჩვენ არ შეგვიძლია ცალმხრივად ვიტვირთოთ მსოფლიო დამცველის როლი. ჩვენ ვისწავლეთ, რომ არსებობს ზღვარი, თუ რამდენი სულიერი ენერგიის, სისხლისა და მატერიალური რესურსის გაღება შეგვიძლია მშვიდობისა და თავისუფლების შენარჩუნების პასუხისმგებლობის შესასრულებლად. ამიტომ, თუმცა ჩვენ შეგვიძლია და უნდა შევთავაზოთ მნიშვნელოვანი ეკონომიკური და სამხედრო დახმარება ჩვენს მოკავშირეებს მათი გაჭირვების ჟამს და დავეხმაროთ მათ ძალების შენარჩუნებაში თავდასხმების შესაკავებლად — ჩვენ, როგორც წესი, ვერ ჩავანაცვლებთ მათ ჯარებს ან მათ ნებას ჩვენით.
ჩვენი ჯარები მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა ჩავრიოთ, თუ ეს აუცილებლად უნდა გავაკეთოთ, როგორც ჩვენი საკუთარი სასიცოცხლო ეროვნული ინტერესის საკითხი. ჩვენ ვერ ავიღებთ სხვა სუვერენული ერების მაგივრად პასუხისმგებლობას მათი ტერიტორიის დაცვაზე — მათი მკაფიო მოწვევის გარეშე — როდესაც ჩვენს თავისუფლებას საფრთხე არ ემუქრება.
მეორე მხრივ, იყო ბოლოდროინდელი შემთხვევები, როდესაც შეერთებულმა შტატებმა დაინახა საჭიროება, შეერთებოდა სხვა ერებს მშვიდობის შენარჩუნების მცდელობაში მოლაპარაკებების ხელშეწყობით და მეომარი მხარეების განცალკევებით, რითაც შესაძლებელი გახდა ამ მეომარი ერების საომარი მოქმედებებიდან უსაფრთხოდ გამოსვლა. ახლო აღმოსავლეთში, რომელიც ათასწლეულების განმავლობაში იგლიჯებოდა კონფლიქტებით, ჩვენ ბოლო წლებში გავაგზავნეთ ჩვენი ჯარები როგორც სინაიზე, ასევე ლიბანში, სწორედ ასეთი სამშვიდობო მისიისთვის. მაგრამ ჩვენ არ დავაკომპლექტეთ და არ აღვჭურვეთ ეს ძალები საბრძოლო მოქმედებებისთვის — ისინი შეიარაღებულნი იყვნენ მხოლოდ თავდაცვისთვის. მათი მისია მოითხოვდა, რომ ისინი ყოფილიყვნენ — და აღქმულიყვნენ როგორც — მშვიდობისმყოფელები. ჩვენ ვიცოდით, რომ თუ პირობები გაუარესდებოდა ისე, რომ მათ საფრთხე დაემუქრებოდათ, ან თუ მეომარი ერების მოქმედებების გამო მათი სამშვიდობო მისია ვერ განხორციელდებოდა, მაშინ საჭირო გახდებოდა ან ჩვენი ჯარების რაოდენობისა და შეიარაღების სათანადოდ გაზრდა — მოკლედ რომ ვთქვათ, მათი აღჭურვა საბრძოლო მოქმედებებისთვის... ან მათი გამოყვანა. და ასე, ლიბანში, როდესაც სწორედ ასეთი არჩევანის წინაშე დავდექით, რადგან მეომარმა ერებმა არ შეასრულეს გაყვანის ან სამშვიდობო შეთანხმებები, პრეზიდენტმა მართებულად გამოიყვანა მხოლოდ სამშვიდობო მისიისთვის აღჭურვილი ძალები.
იმ შემთხვევებში, როდესაც ჩვენი ეროვნული ინტერესები მოითხოვს საბრძოლო ძალის ჩართვას, ჩვენ არასდროს უნდა დავუშვათ ეჭვი ჩვენს გადაწყვეტილებაში. როდესაც აუცილებელია ჩვენი ჯარების ბრძოლაში ჩართვა, ჩვენ ისინი უნდა ჩავრთოთ საკმარისი რაოდენობით და უნდა დავუჭიროთ მხარი მათ ისე ეფექტიანად და მტკიცედ, როგორც ამის საშუალებას ჩვენი ძლიერება გვაძლევს. როდესაც ჯარებს ბრძოლაში ვრთავთ, ეს უნდა გავაკეთოთ გამარჯვების ერთადერთი მიზნით.
როგორც კი გაირკვევა, რომ ჩვენი ჯარები საჭიროა, რადგან სასწორზე დევს ჩვენი სასიცოცხლო ინტერესები, მაშინ უნდა გვქონდეს მტკიცე ეროვნული გადაწყვეტილება, გამოვიყენოთ ძალის თითოეული უნცია, რაც აუცილებელია ბრძოლის მოსაგებად და ჩვენი მიზნების მისაღწევად. გრენადაში ჩვენ სწორედ ასე მოვიქეცით.
ზუსტად ასევე, არსებობს სხვა სიტუაციები, სადაც შეერთებული შტატების საბრძოლო ძალები არ უნდა იქნას გამოყენებული. მჯერა, რომ ომისშემდგომმა პერიოდმა რამდენიმე გაკვეთილი გვასწავლა და მათგან მე ჩამოვაყალიბე ექვსი მთავარი ტესტი, რომლებიც უნდა იქნას გამოყენებული, როდესაც საზღვარგარეთ აშშ-ის საბრძოლო ძალების გამოყენების საკითხს ვიხილავთ. ნება მომეცით ახლა ისინი გაგიზიაროთ:
(1) პირველი, შეერთებულმა შტატებმა არ უნდა ჩართოს ძალები საზღვარგარეთ საბრძოლო მოქმედებებში, თუ კონკრეტული ჩართულობა ან შემთხვევა არ ჩაითვლება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვნად ჩვენი ან ჩვენი მოკავშირეების ეროვნული ინტერესებისთვის. ეს ხაზგასმით არ ნიშნავს იმას, რომ წინასწარ უნდა განვაცხადოთ, როგორც ეს 1950 წელს კორეასთან დაკავშირებით გავაკეთეთ, რომ კონკრეტული ტერიტორია ჩვენს სტრატეგიულ პერიმეტრს მიღმაა.
(2) მეორე, თუ გადავწყვეტთ, რომ აუცილებელია საბრძოლო ნაწილების შეყვანა მოცემულ სიტუაციაში, ეს უნდა გავაკეთოთ მთელი გულით და გამარჯვების მკაფიო განზრახვით. თუ არ ვართ მზად გამოვყოთ ჩვენი მიზნების მისაღწევად აუცილებელი ძალები ან რესურსები, ისინი საერთოდ არ უნდა ჩავრთოთ. რა თქმა უნდა, თუ კონკრეტული სიტუაცია მოითხოვს მხოლოდ შეზღუდულ ძალას ჩვენი მიზნების მისაღწევად, მაშინ არ უნდა დავყოვნოთ შესაბამისი ზომის ძალების ჩართვა. როდესაც ჰიტლერმა დაარღვია ხელშეკრულებები და მოახდინა რაინის მხარის რემილიტარიზაცია, მაშინ მცირე საბრძოლო ძალებს, შესაძლოა, თავიდან აეცილებინათ მეორე მსოფლიო ომის ჰოლოკოსტი.
(3) მესამე, თუ მაინც გადავწყვეტთ ძალების ჩაბმას საზღვარგარეთ საბრძოლო მოქმედებებში, უნდა გვქონდეს მკაფიოდ განსაზღვრული პოლიტიკური და სამხედრო მიზნები. და ზუსტად უნდა ვიცოდეთ, როგორ შეუძლიათ ჩვენს ძალებს ამ მკაფიოდ განსაზღვრული მიზნების მიღწევა. და უნდა გვყავდეს და გავგზავნოთ ზუსტად ის ძალები, რაც ამისთვისაა საჭირო. როგორც კლაუზევიცი წერდა: „არავინ იწყებს ომს — ან უფრო სწორად, არავინ საღ გონებაზე მყოფი არ უნდა აკეთებდეს ამას — სანამ გონებაში არ გაიაზრებს, რისი მიღწევა სურს ამ ომით და როგორ აპირებს მის წარმართვას“.
ომი შეიძლება დღეს განსხვავდებოდეს კლაუზევიცის დროინდელისგან, მაგრამ კარგად განსაზღვრული მიზნებისა და თანმიმდევრული სტრატეგიის საჭიროება კვლავ არსებითია. თუ დავადგენთ, რომ საბრძოლო მისია აუცილებელი გახდა ჩვენი სასიცოცხლო ეროვნული ინტერესებისთვის, მაშინ უნდა გავგზავნოთ საქმის შესასრულებლად უნარიანი ძალები — და არ დავაკისროთ საბრძოლო მისია სამშვიდობო ოპერაციისთვის დაკომპლექტებულ ძალებს.
(4) მეოთხე, ურთიერთმიმართება ჩვენს მიზნებსა და ჩვენს მიერ ჩართულ ძალებს შორის — მათი ზომა, შემადგენლობა და განლაგება — მუდმივად უნდა გადაფასდეს და საჭიროების შემთხვევაში დაკორექტირდეს. პირობები და მიზნები კონფლიქტის მიმდინარეობისას უცვლელად იცვლება. როდესაც ისინი იცვლება, ასევე უნდა შეიცვალოს ჩვენი საბრძოლო მოთხოვნებიც. ჩვენ მუდმივად უნდა გვქონდეს შუქურასავით წინ ძირითადი კითხვები: „არის ეს კონფლიქტი ჩვენს ეროვნულ ინტერესებში?“ „მოითხოვს ჩვენი ეროვნული ინტერესი ბრძოლას, იარაღის ძალის გამოყენებას?“ თუ პასუხები არის „დიახ“, მაშინ ჩვენ უნდა გავიმარჯვოთ. თუ პასუხები არის „არა“, მაშინ ჩვენ არ უნდა ვიყოთ ბრძოლაში.
(5) მეხუთე, სანამ აშშ ჩართავს საბრძოლო ძალებს საზღვარგარეთ, უნდა არსებობდეს გონივრული გარანტია, რომ გვექნება ამერიკელი ხალხისა და კონგრესში მათი არჩეული წარმომადგენლების მხარდაჭერა. ეს მხარდაჭერა ვერ იქნება მიღწეული, თუ არ ვიქნებით გულწრფელნი იმ საფრთხეების ახსნისას, რომელთა წინაშეც ვდგავართ; მხარდაჭერა ვერ შენარჩუნდება მუდმივი და მჭიდრო კონსულტაციების გარეშე. ჩვენ ვერ ვიბრძოლებთ კონგრესთან შინ, როდესაც ჩვენს ჯარებს ვთხოვთ ომის მოგებას საზღვარგარეთ, ან, როგორც ვიეტნამის შემთხვევაში, ფაქტობრივად ვთხოვთ ჩვენს ჯარებს არა მოგებას, არამედ უბრალოდ იქ ყოფნას.
(6) დაბოლოს, აშშ-ის ძალების ჩართვა საბრძოლო მოქმედებებში უნდა იყოს უკანასკნელი ზომა (last resort).
მჯერა, რომ ეს ტესტები შეიძლება იყოს დამხმარე იმის გადაწყვეტისას, უნდა ჩავრთოთ თუ არა ჩვენი ჯარები ბრძოლაში მომავალ თვეებსა და წლებში. მთავარი აზრი, რომელიც ყველამ გონებაში უნდა ვატაროთ, არის ის, რომ თუ ოდესმე გადავწყვეტთ ძალების ბრძოლაში ჩართვას, ჩვენ ამ ძალებს მხარი უნდა დავუჭიროთ ჩვენი ეროვნული ნების სრული მასშტაბით, იმდენ ხანს, რამდენიც გამარჯვებას დასჭირდება. ამიტომ, გონებაში უნდა გვქონდეს მიზნები, რომლებიც მკაფიოდ განსაზღვრული, გააზრებული და მხარდაჭერილია ჩვენი მოქალაქეების რაც შეიძლება ფართო წრის მიერ. და ეს მიზნები სასიცოცხლო უნდა იყოს ჩვენი, როგორც თავისუფალი ერის გადარჩენისთვის და მსოფლიო ძალის (world power) პასუხისმგებლობების შესრულებისთვის. ჩვენ ასევე უნდა ვიყოთ საკმარისად შორსმჭვრეტელნი, რათა ვიგრძნოთ, როდის შეიძლება ერთი შეხედვით მცირე მოვლენებზე მყისიერმა და ძლიერმა რეაქციამ თავიდან აგვაცილოს ლომისებრი პასუხები, რაც შეიძლება მოგვიანებით გახდეს საჭირო. არასდროს უნდა დავივიწყოთ ის იზოლაციონისტები ევროპაში, რომლებმაც მხრები აიჩეჩეს და თქვეს, რომ „დანციგი არ ღირს ომად“ და „რატომ უნდა ვიბრძოლოთ რაინის მხარის დემილიტარიზაციის შესანარჩუნებლად?“
ეს ტესტები, რომლებიც ახლახან ვახსენე, მიზანმიმართულად იყო ფორმულირებული უარყოფითი ფორმით — ისინი გამიზნულია სიფრთხილის გამოსაჩენად — სიფრთხილისა, რომელიც უნდა დავიცვათ საზღვარგარეთ ძალების ბრძოლაში ჩართვამდე. როდესაც ჩვენს სამხედრო ძალებს ვთხოვთ სიცოცხლის რისკის ფასად ყოფნას ასეთ სიტუაციებში, სიფრთხილის გამოჩენა არა მხოლოდ გონივრული, არამედ მორალურად სავალდებულოა.
მრავალ სიტუაციაში ჩვენ შეიძლება გამოვიყენოთ ეს ტესტები და დავასკვნათ, რომ მებრძოლი როლი არ არის მიზანშეწონილი. და მაინც, არავინ არ უნდა განმარტოს ის, რასაც მე დღეს აქ ვამბობ, როგორც ამერიკის პასუხისმგებლობებზე უარის თქმა — იქნება ეს საკუთარი მოქალაქეების თუ მოკავშირეების წინაშე. არც ეს შენიშვნები უნდა იქნას არასწორად გაგებული, როგორც სიგნალი იმისა, რომ ეს ქვეყანა, ან ეს ადმინისტრაცია, არ არის მზად საზღვარგარეთ ძალების ბრძოლაში ჩასართავად.
ჩვენ წარსულში ვაჩვენეთ, რომ როდესაც საფრთხე ემუქრება ჩვენს სასიცოცხლო ინტერესებს ან ჩვენი მოკავშირეების ინტერესებს, ჩვენ მზად ვართ გამოვიყენოთ ძალა, და გამოვიყენოთ ის გადამწყვეტად, ამ ინტერესების დასაცავად. ნურავის ექნება ილუზიები — თუ ჩვენი სასიცოცხლო ინტერესები ჩართულია, ჩვენ მზად ვართ ვიბრძოლოთ. და ჩვენ გადაწყვეტილი გვაქვს, რომ თუ ბრძოლა გვიწევს, ჩვენ უნდა გავიმარჯვოთ.
ასე რომ, მართალია, ეს ტესტები წარსულიდან ნასწავლი გაკვეთილებიდანაა გამოტანილი, ისინი ასევე შეიძლება — და უნდა — იქნას გამოყენებული მომავლისთვის. მაგალითად, პრობლემები, რომელთა წინაშეც დღეს ცენტრალურ ამერიკაში ვდგავართ, რთულია. საბჭოთა და საბჭოთა პროქსი-ძალების უფრო ფართო შეღწევის შესაძლებლობა ამ ნახევარსფეროში მომავალ თვეებში არის ის, რაც უნდა ვაღიაროთ. თუ ეს მოხდება, ჩვენ აშკარად დაგვჭირდება მეტი ეკონომიკური და სამხედრო დახმარება და წვრთნა მათ დასახმარებლად, ვისაც დემოკრატია სურს.
პრეზიდენტი არ დაუშვებს, რომ ჩვენი სამხედრო ძალები ნელ-ნელა ჩაითრიონ — ან თანდათანობით ჩაებან — საბრძოლო როლში ცენტრალურ ამერიკაში ან მსოფლიოს ნებისმიერ სხვა ადგილას. და მართლაც, ჩვენი პოლიტიკა შექმნილია იმისთვის, რომ თავიდან ავიცილოთ პირდაპირი ამერიკული ჩართულობის საჭიროება. ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ დაგვჭირდება კონგრესის მდგრადი მხარდაჭერა, რათა ზურგი გავუმაგროთ და თავდაჯერებულობა შევმატოთ ჩვენს მეგობრებს რეგიონში.
მჯერა, რომ ტესტებს, რომლებიც მე დღეს აქ გავაჟღერე, თუკი მათ ფრთხილად გამოვიყენებთ, შეუძლიათ თავიდან აგვაცილონ ამ ეტაპობრივი, მზარდი ჩართულობის (gradualist incremental approach) საფრთხე, რაც თითქმის ყოველთვის არასაკმარისი ძალის გამოყენებას ნიშნავს. ეს ტესტები დაგვეხმარება თავიდან ავიცილოთ დაუსრულებელ ჭაობში გარდაუვალი ჩათრევა, სადაც ბრძოლა ჩვენი ეროვნული ინტერესისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი არ არის.
მაგრამ მსგავსი პოლიტიკა და პრინციპები მოითხოვს გადამწყვეტ ლიდერობას მთავრობის როგორც აღმასრულებელ, ისე საკანონმდებლო შტოებში — და ისინი ასევე მოითხოვენ ძლიერ და მდგრად საზოგადოებრივ მხარდაჭერას. ყველაზე მეტად კი, ეს პოლიტიკა მოითხოვს ეროვნული მიზნის ერთიანობას. მჯერა, რომ შეერთებული შტატები ახლა ფლობს პოლიტიკასა და ლიდერობას ამ საზოგადოებრივი მხარდაჭერისა და ერთიანობის მოსაპოვებლად. და მჯერა, რომ მომავალი აჩვენებს — ჩვენ გვაქვს ხასიათის სიმტკიცე, დავიცვათ მშვიდობა თავისუფლებით.
შეჯამებისთვის, ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ეს არის პოლიტიკა — და მართლაც ერთადერთი პოლიტიკა — რომელსაც შეუძლია შეინარჩუნოს ჩვენთვის, ჩვენი მეგობრებისა და ჩვენი შთამომავლობისთვის მშვიდობა თავისუფლებით.
მჯერა, რომ ჩვენ შეგვიძლია გავაგრძელოთ საბჭოთა კავშირისა და სხვა პოტენციური მოწინააღმდეგეების შეკავება მთელ მსოფლიოში მათი ზრახვების განხორციელებისგან. ჩვენ შეგვიძლია საშუალება მივცეთ ჩვენს მეგობრებს ცენტრალურ ამერიკაში, დაამარცხონ აგრესია და მოიპოვონ სუნთქვის საშუალება დემოკრატიული რეფორმების გასავითარებლად. ჩვენ შეგვიძლია გავუმკლავდეთ 1980-იანი წლების გაშლილი სირთულეების გამოწვევას.
მაშინ ჩვენ მზად ვიქნებით, დავიწყოთ ამ საუკუნის ბოლო ათწლეული რეალიზმით განმტკიცებული და სიმტკიცითა და სიძლიერით დაცული მშვიდობის ფონზე. და ეს იქნება მშვიდობა, რომელიც თითოეულ ჩვენგანს — ჩვენ თავად — შინ, და ჩვენს მეგობრებს საზღვარგარეთ — მისცემს საშუალებას მივაღწიოთ ცხოვრების ისეთ ხარისხს, როგორც სულიერად, ისე მატერიალურად, იმაზე ბევრად მაღალს, ვიდრე ადამიანს ოდესმე გაუბედავს, რომ ეოცნება".